Giáo lý của Osho, được truyền tải qua những bài giảng của ông, không được trình bày theo kiểu học thuật, mà được xen kẽ với những câu chuyện cười với lối diễn đạt hùng biện đã khiến nhiều người cảm thấy rất cuốn hút và tràn đầy mê lực.[168][169] Sự nhấn mạnh không mang tính cố định, mà thay đổi theo thời gian: Osho rất giỏi trong việc đưa ra các nghịch lý và mâu thuẫn, làm cho các giáo lý của ông rất khó để tổng kết.[170] Ông rất thích thú khi có các hành vi dường như hoàn toàn trái ngược với hình ảnh truyền thống của những người giác ngộ; những bài giảng đầu tiên của ông đặc biệt nổi tiếng với sự hài hước và khả năng không coi bất kỳ cái gì là thực sự nghiêm túc cả[171][172]. Tất cả các hành vi như trên, dù là phi lý và khó chấp nhận, đã được ông giải thích là "một kỹ thuật để biến đổi" con người để đẩy mọi người "vượt lên trên tâm trí".[171]

Osho đã thuyết giáo về các truyền thống tâm linh lớn bao gồm các đạo Jaina, Hindu, Do Thái Hassidi, Đát-đặc-la, Đạo giáo, Kitô giáo, Phật giáo, về nhiều nhà thần bí phương Đông và phương Tây, và về các thánh thư như Upanishads và Guru Granth Sahib[173]. Nhà xã hội học Lewis F. Carter đã cho rằng những ý tưởng của Osho bắt nguồn từ advaita của Ấn Độ giáo, trong đó những kinh nghiệm của con người về sự tách biệt, tính hai mặt và ý thức thời gian được coi là một loại khiêu vũ hay trò chơi với ý thức vũ trụ, trong đó tất cả mọi thứ đều thiêng liêng, đều có giá trị tuyệt đối và là một điểm kết thúc của chính nó.[174] Trong khi nhà huyền môn cùng thời Jiddu Krishnamurti không chấp nhận Osho, giáo lý của hai người có những điểm tương đồng rất rõ ràng.[170]

Osho cũng đã du nhập rất nhiều ý tưởng của phương Tây.[173] Niềm tin của ông đối với sự thống nhất của các mặt đối lập là giống Heraclitus, trong khi mô tả của ông về con người như là một cái máy, hành động một cách vô vọng theo một khuôn mẫu vô thức, có nhiều điểm chung với Freud và Gurdjieff.[175] Tầm nhìn của ông về "con người mới" vượt qua những hạn chế của tư duy máy móc gợi nhớ Nietzsche với tác phẩm Beyond Good and Evil;[176] quan điểm cổ vũ tự do tình dục tương đồng với D. H. Lawrence;[177] và các liệu pháp "thiền động" của ông là kế thừa từ Wilhelm Reich.[178]

Cái tôi và tâm trí

Theo Osho mỗi người đều là một vị Phật với khả năng để giác ngộ, để yêu không cần điều kiện gì và để chủ động phản ứng thay vì bị động đối với cuộc sống, mặc dù cái tôi của mỗi người thường cản trở điều này. Cái tôi tự kết nối con người với các tiêu chuẩn xã hội và tạo ra các nhu cầu và mâu thuẫn giả tạo, gây ra một cảm nhận cái tôi tưởng tượng mà chỉ đóng vai trò rào cản của những ước mơ.[179][180][181] Nếu không bị cản trở như vậy bản thể của con người có thể nở hoa trong một quá trình dịch chuyển từ ngoại vi vào trung tâm.[179][181]

Osho đánh giá tâm trí đầu tiên và trước nhất là một cơ chế sống còn, nhân rộng các hành vi mang tính chiến lược đã giúp con người thành công trong quá khứ.[179][181] Nhưng sự hấp dẫn của tâm trí đối với quá khứ, ông nói, đã làm con người mất đi khả năng sống thực sự trong hiện tại, khiến họ phải kiềm chế những cảm xúc chân thật và tự ngăn trở bản thân trải nghiệm sự vui tươi nảy sinh một cách tự nhiên khi sống với khoảnh khắc hiện tại: "Tâm trí không có khả năng vui vẻ tự thân... Nó chỉ nghĩ về niềm vui mà thôi."[181][182] Kết quả là con người tự đầu độc chính mình với mọi kiểu điên loạn, ghen tỵ, và cảm giác không an toàn[183]. Ông lập luận rằng sự đè nén tâm lý, thường được các nhà lãnh đạo tôn giáo ủng hộ, khiến cho những cảm giác bị đè nén trở nên nổi bật hơn, và việc đè nén tình dục dẫn đến những xã hội bị ám ảnh bởi tình dục.[183] Thay vì đè nén cảm xúc, mọi người nên tin tưởng và chấp nhận bản thân mình vô điều kiện.[181][182] Điều này không đơn thuần chỉ được hiểu theo góc độ trí tuệ, vì trí tuệ chỉ có thể đồng hóa nó như là một mảnh ghép của thông tin: thay vào đó hành thiền mới là điều cần thiết.[183]

Thiền

Osho cho rằng thiền không chỉ là một liệu pháp thực hành mà còn là một trạng thái nhận thức được duy trì trong từng thời điểm, một nhận thức tổng thể đánh thức cá nhân khỏi giấc ngủ của phản ứng cơ học được niềm tin và sự mong đợi điều khiển[181][183]. Ông áp dụng tâm lý trị liệu phương Tây trong các giai đoạn chuẩn bị cho thiền định để con người nhận thức về các mô hình tinh thần và cảm xúc của chính họ.[184]

Osho đã đề xuất hơn 100 kỹ thuật thiền định[184][185]. Kỹ thuật "thiền động" của ông được đặc trưng bởi các giai đoạn hoạt động thể chất sau đó là sự im lặng.[184] Kỹ thuật nổi tiếng nhất trong số này vẫn là Thiền động[184][185], được mô tả như là một mô hình thu nhỏ giáo lý của ông.[185] Thiền động được thực hiện với mắt nhắm hoặc bịt mắt, bao gồm 5 giai đoạn, 4 trong số đó có âm nhạc kèm theo.[186] Đầu tiên, người tham gia thiền sẽ có mười phút thở nhanh qua mũi[186]. Mười phút của giai đoạn thứ hai là dành cho sự xúc động: "Hãy để bất cứ điều gì đang có xảy ra... Cười, la hét, khóc, nhảy, lắc-bất cứ điều gì bạn cảm thấy muốn làm, hãy làm điều đó!"[184][186] Tiếp theo, trong mười phút mọi người bật nhảy lên xuống với cánh tay nâng lên, hét lên "Hu!" mỗi lần một người rơi xuống với bàn chân chạm đất.[186][187] Ở giai đoạn thứ tư, giai đoạn im lặng, người tham gia thiền ngừng chuyển động đột ngột và hoàn toàn giữ nguyên bất động trong mười lăm phút, chứng kiến mọi thứ đang xảy ra[186][187]. Giai đoạn cuối cùng của thiền bao gồm mười lăm phút khiêu vũ và ăn mừng.[186][187]

Osho cũng phát triển các kỹ thuật thiền tích cực khác, chẳng hạn như kỹ năng thiền định "rung người" của Kundalini và thiền "đọc thầm" của Nadabrahma. Hai kỹ thuật trên mang tính ít hoạt động hơn, mặc dù chúng cũng bao gồm hoạt động thể lực loại này hoặc loại khác[184]. Các phương pháp trị liệu thiền sau này của ông đòi hỏi các buổi thiền trong vài ngày, phương pháp "Bông hồng thần bí" gồm ba giờ cười mỗi ngày trong một tuần, ba giờ khóc mỗi ngày trong tuần thứ hai, và ba giờ thiền im lặng trong tuần thứ ba.[188] Những quá trình "chứng kiến" này cho phép con người thực hiện "cú nhảy vào tâm thức"[184]. Osho tin rằng các phương pháp trị liệu dựa trên cảm xúc như vậy là cần thiết bởi vì con người năng động hiện đại rất khó ngồi yên và thực hiện thiền tĩnh, và một khi những phương pháp này đã tạo ra cho người tham gia một cái nhìn thoáng qua về thiền định thì họ có thể sử dụng các phương pháp khác mà không gặp khó khăn.

Sannyas

Một yếu tố quan trọng khác là sự hiện diện của chính Osho như là một thầy tâm linh; "Một thầy tâm linh chia sẻ cuộc sống của mình với bạn, chứ không phải triết lý của ông ấy... Thầy không bao giờ làm bất cứ điều gì cho đệ tử cả."[171] Sự khởi đầu ông hứa hẹn là một kết nối khác: "... nếu bản thể của bạn có thể giao tiếp với tôi, nó sẽ trở thành sự hòa tan vào nhau... Đây là hình thức giao tiếp cao nhất có thể: truyền dẫn mà không cần phải dùng lời nói. Bản thể chúng ta hòa tan vào nhau. Điều này chỉ có thể xảy ra khi bạn trở thành một đệ tử."[171] Tuy nhiên, trung thành đến tận cùng với tư cách một thầy dạy tâm linh "tự chê bai chính mình", Osho thậm chí phá bỏ quyền lực của mình với các đệ tử, tuyên bố các giáo lý của ông không khác gì một trò chơi hay một trò đùa.[172][189] Ông nhấn mạnh rằng bất cứ điều gì và mọi thứ có thể trở thành một cơ hội để thực hiện thiền định.[171]

Từ bỏ và "con người mới"

Osho cho rằng hình thức "neo-sannyas" của ông là một hình thức tâm linh hoàn toàn mới, hoặc là một trong những trường phái tâm linh đã từng tồn tại nhưng đã bị lãng quên.[190] Ông nghĩ rằng các sannyas đạo Hindu truyền thống đã biến thành một hệ thống chối bỏ xã hội và bắt chước xã hội.[190] Ông nhấn mạnh đến sự tự do hoàn toàn bên trong và trách nhiệm với chính mình, không đòi hỏi thay đổi hành vi bề ngoài, mà là một sự chuyển đổi ở chiều sâu hơn[190]. Ham muốn cần được chấp nhận và vượt qua hơn là bị từ chối và ngăn cấm.[190] Một khi việc nở hoa từ bên trong này đã diễn ra, những ham muốn như tình dục sẽ bị bỏ lại phía sau.[190]

Osho nói rằng ông là "bậc thầy tâm linh của người giàu" và sự nghèo đói về vật chất không phải là một giá trị tinh thần đích thực.[191] Bản thân ông đã chụp ảnh mặc quần áo xa hoa và đồng hồ làm thủ công[192] và trong khi ở Oregon, mỗi ngày Osho lại lái một chiếc Rolls-Royce khác nhau - những đệ tử của ông muốn mua cho ông 365 chiếc, mỗi chiếc mỗi ngày cho mỗi ngày trong năm[111]. Các bức ảnh quảng bá của những chiếc xe Rolls-Royce đã được gửi tới báo chí.[193] Chúng có thể đã phản ánh cả sự ủng hộ của ông đối với sự giàu có và mong muốn kích động cảm giác của người Mỹ, giống như ông đã từng kích động những cảm giác của người Ấn Độ thời gian trước đó.[191][194]

Osho mong muốn tạo ra một "con người mới" kết hợp tính tâm linh của Phật Tất đạt đa với niềm đam mê cuộc sống của nhân vật trong cuốn sách của Nikos Kazantzakis, Alexis Zorba – Con người hoan lạc: "Con người này phải chính xác và khách quan như một nhà khoa học... nhạy cảm, đầy tâm hồn, như một nhà thơ... và có gốc rễ cắm sâu trong cuộc sống của mình như một nhà huyền môn."[171][195] Thuật ngữ "con người mới" của Osho áp dụng cho cả nam giới và phụ nữ, với vai trò mà ông coi là bổ sung cho nhau; thực tế, hầu hết các vị trí lãnh đạo của phong trào đều do phụ nữ nắm giữ.[196] Người mới "Zorba Phật" này, không chối bỏ cả khoa học lẫn tâm linh mà bao gồm cả hai[171]. Osho tin rằng con người đang bị đe doạ tuyệt chủng do dân số quá mức, do những vụ tàn sát hạt nhân sắp xảy ra và do những căn bệnh như AIDS, và nghĩ rằng nhiều bệnh tật của xã hội có thể được khắc phục bằng các phương tiện khoa học.[171] Con người mới sẽ không còn bị mắc kẹt trong các thể chế xã hội như gia đình, hôn nhân, tư tưởng chính trị và tôn giáo.[172][196] Về mặt này, Osho cũng có ý kiến tương tự như các bậc thầy về văn hoá đối kháng khác, và thậm chí giống một số nhà tư tưởng hậu hiện đại và giải cấu trúc.[172]

Cái chết êm ái cho những đứa trẻ tàn tật, mù, điếc và đần độn - chọn lọc gene

Osho đã nói nhiều lần về sự nguy hiểm của quá tải dân số, và ủng hộ việc hợp pháp hóa toàn cầu các biện pháp ngừa thai và phá thai. Ông mô tả các điều cấm kỵ trong tôn giáo như là hình sự, và lập luận rằng Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền của Liên Hiệp Quốc về "quyền sống" của con người đã bị những nhà hoạt động tôn giáo thao túng.

Theo Osho, người ta không có quyền duy trì một sự sống chỉ có đau khổ suốt đời: cuộc sống chỉ nên bắt đầu khi sinh nở, và thậm chí sau đó, "nếu một đứa trẻ bị điếc, câm, và chúng ta không thể làm gì cả, và cha mẹ nó sẵn lòng, đứa trẻ đó nên được ngủ vĩnh viễn" hơn là "có nguy cơ trở thành gánh nặng cho trái đất". Ông lập luận rằng điều này đơn giản giải phóng linh hồn của đứa trẻ để được sống trong một cơ thể khỏe mạnh khác: "Chỉ có cơ thể bị phân hủy thành những nguyên tố cơ bản, còn linh hồn sẽ lại bay vào một tử cung khác, không có gì bị phá hủy. Nếu bạn thực sự yêu đứa trẻ, bạn sẽ không muốn nó sống 70 năm trường chịu đựng đau khổ, bệnh tật, tuổi già. Vì vậy, ngay cả khi một đứa trẻ được sinh ra, nếu nó không có khả năng về mặt y khoa để có thể tận hưởng cuộc sống trọn vẹn với mọi giác quan, khỏe mạnh, thì tốt hơn là đứa trẻ đó nên đi vào giấc ngủ vĩnh cửu và được sinh ra ở một nơi khác với một cơ thể tốt hơn."

Osho nói rằng quyết định có con nên là một vấn đề y tế, và việc giám sát dân số và di truyền học phải được duy trì là lĩnh vực khoa học, tránh sự kiểm soát của các chính trị gia: "Nếu di truyền học nằm trong tay của Joseph Stalin, Adolf Hitler Benito Mussolini, số phận của thế giới sẽ ra sao? " Ông tin rằng nếu các việc này được giao cho đúng người, những biện pháp này có thể được sử dụng tốt: "Một khi chúng ta biết cách thay đổi chương trình, hàng ngàn khả năng sẽ mở ra. Bị tàn tật, mù, xấu xí - tất cả những điều này sẽ có thể được thay đổi."[197]

"Mười điều răn" của Osho

Trong những ngày đầu với tên cũ Acharya Rajneesh, một độc giả qua thư hỏi Osho về "Mười điều răn". Trả lời thư, Osho cho rằng đó là một vấn đề khó khăn vì ông chống lại bất cứ điều răn dạy nào, nhưng "chỉ với mục đích giải trí", đã nêu ra những điều sau đây:

Ông gạch dưới các điều 3, 7, 9 and 10.[198] Những ý tưởng được trình bày trong các điều răn này vẫn là nét chủ đạo không thay đổi trong phong trào của ông.[198]